مرکز معتبر مشاوره حقوقی

طبق تعریف یک وکیل معتبر پایه یک مطابق قانون تعریف اموال غیر منقول آن است که از محلی به محل دیگر نتوان نقل نمود اعم از اینکه استقرار آن ذاتی باشد یا به واسطه عمل انسان به نحوی که نقل آن مستلزم خرابی یا نقص خود مال یا محل آن شود. تعریف اموال منقول در قانون مدنی به اشیایی که نقل آن از محلی به محل دیگر ممکن باشد بدون اینکه به خود یا محل آن خرابی وارد آید، گفته می شود.

اموال پنج تا تقسیم دارد:

تقسیم اول: مال منقول و غیر منقول

تقسیم دوم: عین و منفعت

تقسیم سوم: مثلی و قیمی

تقسیم چهارم: مال مصرف شدنی و مصرف نشدنی

تقسیم پنجم: مال با مالک و مال بی مالک

تعیین مال غیرمنقول و ملک به عنوان مهریه

یک وکیل پایه یک دادگستری می گوید زمانی یک ملک و مال غیرمنقول به عنوان مهریه زن قرار داده می شود قبل از عقد ازدواج باید به زوجه منتقل شود و اگر سند ملک قبل از عقد ازدواج به نام زن نشود، دفاتر ازدواج عقد را ثبت نخواهند کرد.البته اگر زوجین توافق دیگری داشته باشند مشمول مال غیرمنقول با تعریف بالا نمی شود. زمانی که مال غیرمنقول یا ملک به عنوان مهریه در نظر گرفته می شود، می توان سریع آن را وصول کرد ، این نوع مهریه از ضمانت اجرای کافی و لازم برخوردار است.

مال غیر منقول چهار قسم است:

• غیر منقول ذاتی
• غیر منقول به واسطه ی عمل انسان
• غیر منقول حکمی
• غیر منقول تبعی

غیر منقول ذاتی:

مالی است که از اول غیر منقول بـوده یعنـی استقرارش ذاتی است. که تنها مثال آن زمین است.

غیر منقول به واسطه ی عمل انسان:

هر چیزی که متصل به زمین یا بنـا یـا درخـت اسـت را غیر منقول به واسطه ی عمل انسان گویند

غیر منقول حکمی:

سری اموال منقول است که در کشاورزی به کـار می رود که این اموال از دو جهت غیر منقول است. از جهـت صلاحیت محاکم و توقیف اموال یعنی اگر دعوایی بشود دادگاه محل وقوع زمین حاکم است..

از جهت توقیف هم در حکم غیر منقول است چون توقیف اموال منقول با توقیف اموال غیـر منقـول متفاوت است. پس اگر تراکتور را توقیف کنند روی همان زمین است. برای اینکه این اموال در حکـم غیر منقول باشند دو شرط لازم است.

اول . مالك زمین و مالك این اموال یك نفر باشد.

دوم . مالك این اموال را به کشاورزی اختصاص داده باشد که اگر این دو شـرط جمـع شـد، ایـن اموال در حکم غیر منقول محسوب می شوند.

غیر منقول تبعی:

این قسمت اموالی هستند که نمی توان دید. غیر منقول تبعی شامل دو چیز است حقوق و دعاوی

حقوق غیر منقول:

 هر حقی که روی مال غیر منقول است غیر منقول تبعی گویند زیرا تـابع آن مال است. مثال: حق انتفاع از خانه، حق ارتفاق، شفعه، تحجیـر، سـرقفلی و حـق عینـی تبعی بر روی مال غیر منقول.

 دعاوی:هر دعوایی که راجع به مال غیر منقول است غیر منقول تبعی گویند. مـثالً دعـوای خلع ید

مال منقول:

مال منقول دو قسم است: 1 -اشیاء منقول 2 -حقوق منقول

 اشیاء منقول: هر شیء که بشود بدون ضرر جابجا کرد منقول محسوب مـی شـود .

حقوق منقول: دو قسم است :اول – حقوق عینی منقول دوم – حقوق دینی منقول

1.حقوق عینی منقول:

 هر حق عینی که روی مال منقول اسـت، منقول حکمی گوینـد . مثـال : حق انتفاع از ماشین.

نکته: هر حقی را که روی مال منقول است، منقول حکمی یا در حکم منقول گویند و هر حقی را که روی مال غیر منقول است، غیر منقول تبعی گویند

2.حقوق دینی منقول

کلیه ی دیوان از حیـث صلاحیت محاکم در حکم منقول است.

چهار تا دین داریم که غیر منقول تبعی اند (غیر منقول)

1.تعهد (دین) به انتقال مال غیر منقول:

کسی خانه ای دارد تعهد می کند خانـه را بـه دیگـری منتقل کند که با این که دین (تعهد) است اما غیر منقول تبعی است.

2.تعهد به تسلیم مال غیر منقول: 

انتقال یك عمل حقوقی است امـا تسـلیم یـك عمـل مـادی است. مثال: (الف) خانه خود را به (ب) می فروشد حال باید خانه را (الف) به (ب)تسلیم کند که تعهـد بـه تسلیم مال غیر منقول، غیر منقول تبعی است.

 3.تعهد به جبران خسارات وارده بر مال غیر منقول:

مثالً کسی باغی در شیراز دارد و دیگـری به باغ او خسارت زده که حالا تعهد دارد خسارات را جبران کند. کدام دادگـاه مـی توانـد راحـت تـر کارشناس بفرستد تا خسارت را تعیین کند؟ دادگاه شیراز، پس غیر منقول است. (یعنی دادگاه محل وقوع مال غیر منقول صالح است)

4.تعهد به دادن اجرت المثل مال غیر منقول:

که ایـن هـم ماننـد خسـارت اسـت یعنـی بایـد کارشناس تعیین کند. کدام دادگاه باید کارشناس بفرستد؟ دادگاه محل وقوع مال غیر منقول.

اصطلاح اجرت المسمی:

اجرتی که در قرارداد میزان آن تعیین شده مانند مـال الاجـاره یـا اجـاره بها اجرت المسمی مال غیر منقول منقول است بنابراین مهی شود منقول حکمی . یعنـی قرارداد را هر جا ببریم دادگاه اقامتگاه خوانده صالح است. پس با اینکه راجع به مال غیر منقول است اما اجرت المسمی منقول حکمی است.

اجرت المثل:

جایی که قرارداد نیست. کسی از مال دیگری استفاده کرده بدون قرارداد کـه ممکـن است با اجازه باشد یا نه. که حال باید اجرت المثل بدهـد کـه بایـد کارشـناس تعیـین کنـد . ماننـد خسارت است. پس اجرت المثل مال غیر منقول غیر منقول است که می شود غیر منقول تبعی

نکته: بین اموال منقول و غیر منقول اصل این است که مال منقول است. یعنی غیر منقول جنبه ی استثنائی دارد. پس اگر شک کنیم که مالی منقول است یا غیر منقول باید منقول محسوب کرد. حق سرقفلی یک حق معنوی است اما غیر منقول است (غیر منقول تبعی)